نقشی در خیال اقتضای حال نشانه ها در شعر حافظ

Authors

حسین آقاحسینی

راضیه حجتی زاده

abstract

نشانه شناسی که اول بار خود را با آراء زبانشناس سوئیسی، «فردینان دو سوسور»، در حوزه مطالعات زبانی مطرح کرد، هدف خود را بررسی چگونگی ارتباط دالّ و مدلول در سطوح مختلف زبانی قرار داد. نشانه شناسی پیش از آن که خود یک علم باشد، روشی خاص در بررسی و ارزیابی متون است. هرچند نشانه شناسی از دل مباحث زبانی سوسور و به ویژه، مساله ی چگونگی ارتباط دال و مدلول سربرآورده است، اما به حوزه های دیگری چون نقد ادبی و بالاخص، نظریه ی خوانش و «حقانیت خواننده» نیز راه یافته است و به نظر می رسد به غیر از جنبه زبانشناختی این روش، که عمدتا بر سویه پیام در نظریه ارتباطی «یاکوبسن» متمرکز است، بتوان از آن در نظریه های مخاطب محور و بالاخص در حوزه بلاغت، برای بررسی تاثیرات مختلف آن بر خواننده بهره گرفت.این مقاله در نظر دارد ضمن طبقه بندی نشانگان شعر حافظ از حیث ماهوی، به کارکرد متفاوت هر یک بر روی مخاطب بپردازد و سپس، به شناسایی انواع زبان در غزل حافظ، با توجه به دایره نشانگان وی همت بگمارد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

اقتضای حال، زبان رمزی و تأویل شعر عرفانی

این مقاله در پی تبیین کیفیت درک معنی سخن و عواملی است که درک مشترک معنی را دچار اختلال می‌کند. به نظر نویسنده علّت اختلال در فرآیند ادراک معنی سخن، یا فاقدِ مصداقِ تجربی بودن سخن است که این وضع ناشی از پیدا نکردن مدلولی قابل قبول در حیطه تجربه بنابر معنای زبان شناختی ثابت و همیشگی سخن است ‌و یا برای معنی زبان شناختی سخن می‌توان مصداقی تجربی پیدا کرد؛ ‌اما بافتِ بیرونیِ حاکم بر سخن مانع قبول مصداقِ نا...

full text

دستکش خیال (گسترة وهم و ایهام در شعر حافظ)

یکی از بحث‌های اساسی در سامانة حافظ‌شناسی، معانی چندپهلو و گونه‌گون ابیات یا واژگان است که از زمان حافظ تا امروز محل نزاعِ حافظ‌شناسان و دوستداران خواجه بوده است. در این مقال برآنیم تا حدودی به این مسأله بپردازیم و نشان دهیم که بسیاری از اختلاف‌‌نظر‌ها در برداشت معنی و مفهوم شعر حافظ پایه و اساسِ درستِ علمی و نظری ندارند و به قول خواجه: جنگ هفتاد و دو ملّت همه را عذر بنه   چون...

full text

از نشانه شناسی، هنجار گریزی و تصویر خیال تا زبان شعر؛ نقد آرا و دیدگاه ها

در نقد ادبی امروز از سه دیدگاه نشانه شناسی، هنجارگریزی و تصویر خیال به بررسی این موضوع پرداخته‌اند که چگونه و چه عواملی زبان خودکار را به زبان شعر نزدیک و تبدیل می‌کند. نکته جالب توجّه این جاست که هر سه دیدگاه مذکور به یک نتیجه کلّی رسیده‌اند و آن این که زبان خودکار در حوزه شعر و ادب از کارکرد عادی و روزمرّه خود خارج می‌شود؛ امّا طرز تعبیر و پرداختن به جزئیّات و شرح این موضوع در این سه نظریّه در بعضی...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
بوستان ادب

Publisher: معاونت پژوهشی دانشگاه شیراز

ISSN

volume 6

issue 1 2014

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023